Birden fazla bilgisayarın herhangi bir merkezi sunucuya bağlı olmadan, veri transferi gerçekleştirmek maksadı ile üçüncü bir kişi ya da kurumlar tarafından onların onayına ihtiyaç duyulmaksızın, doğrudan kişiler arasında gerçekleştirilen işlemleri ifade etmek için birbirine bağlı olduğu ağ protokolüne Peer-to-Peer kısa adı ile P2P denir. P2P sistemini kısaca, birden fazla bilgisayarın birleştirilip veri paylaşımına açık hale getirilmesi işlemi olarak ifade edebiliriz. Böylece bir veriyi aynı anda birden çok kişiye gönderebilme imkanına sahip oluyorsunuz. Peer to peer çalışma mantığı ise herhangi bir merkezi sunucuya bağlı olmaksızın kullanıcılara ait verileri depolayarak tüm gereksinimleri ağın kullanımına açmayı hedef edinirler. Böylece, ağ üzerindeki tüm bilgisayarlar bu verileri paylaşabildiği gibi, sahip oldukları cihazlarında yer alan verilere de erişmek mümkün kılınmaktadır.
Kullanıcılar burada bilgisayarlarını bir sunucuya bağlandıktan sonra dosyaları veri tabanına yükler. Milyonlarca kişi tarafından elde edilen bu veriler arasından birtakım arama işlemi gerçekleştirilir böylece kullanıcılar birbirleri arasında dosya transferi gerçekleştirebilir.
Kısaca;
P2P ağı üzerinde yer alan veriler birbirleriyle eşleşir böylece hem birer sağlayıcı, hem de birer tüketici vasfını üstlenirler.
P2P’ye Neden İhtiyaç Duyuldu?
Deneme aşamasında olan ilk internet henüz tasarım aşamasında iken bilgisayarlara sabit bir numara verilmiş sonrasında ise bu bilgisayarların daimî olarak internete bağlı olması hedef alınmıştı. Fakat sonrasında internete olan talep artmış neticesinde bu bilgisayarlara numara verme işlemi epey zorlaşmıştı. İşlemin zorlaşmasıyla birlikte her kullanıcıya ait bağlantı sırasında değişen IP adresleri verilmesi doğru bulundu. Yine de verilen bu IP adresleri kesin bir çözüm üretmemişti. Çünkü IP adresleri bilgisayarları tek bir merkezi sisteme bağlıyor ayrıca bu bilgisayarları birbirine doğrudan bağlayamıyordu, sonrasında ise bu sorun çözüldü. Günümüzde ise veri transferinin yapıldığı bu programlarda birtakım casus yazılımlar tespit edildi. Bu yazılımlar, bu programlar aracılığı ile bilgisayarınıza yüklendikten sonra kullanıcılara ait bilgiler kayıt altına alınır. Ayrıca bu yazılımların kötü amaçlı olarak kullanılacağı gerçeği de unutulmamalıdır.
Peki Peer To Peer Ne Kadar Güvenli?
Merkezi bir sunucuya bağlı olmayan ağ üzerindeki bu bilgisayarlar, farklı protokoller vasıtasıyla birbirlerine doğrudan bağlıdır. Ayrıca birçok hizmet sağlayıcısı da merkezi sunucuya bağlı çalışmayı tercih eder. Yöneticilere yönelik de kolaylık sağlayan bu yöntemle veriler tek bir merkezde toplanır herhangi bir sorunla karşılaşılması halinde yalnızca tek bir bilgisayar üzerinden çözüm sağlanır.
Ne Kadar Yasal?
Peer To Peer ağ protokolleri ile bilgisayarlar doğrudan birbirine bağlıdır ve birçok dosya tipine paylaşma olanağı sağladığı için gerçekleştirilen işlemler daima yasaldır diyemeyiz.
Eşten eşe ağ protokolü yasalarca uygun olarak kabul edilse de, kullanıcılar arasında gerçekleşen dosya transferlerinin telif hakları ile koruma altına alınması ya da bu dosyaların ücretli içeriklere dönüştürülmesi ile gerçekleştirilen bu transfer işlemi yasa dışı işlemlere karşı koruma altına alınır.
Ayrıca pek çok sanat eserleri, filmler, lisanslı yazılımlar gibi teknolojinin de kötüye kullanılması ile içeriklerin kullanıcılar arasında el değiştirmesi ile beraberinde birçok ülke bu içerikleri telif hakları ile koruma altına almakta ve neticesinde cezai bir yaptırım uygulanmaktadır.
Merkezi Sunucuların Dezavantajları
Çoğu hizmet sağlayıcısı merkezi sunucu modelini tercih ediyor sebebi ise yönetici açısından kolaylık sağlayan bir özelliğe sahip olması. Kullanılan veriler toplanır, herhangi bir sorun yaşandığı takdirde ana bilgisayar üzerinden sorun çözülür. Ayrıca bu merkezi sistemler, kalabalık kullanıcı gruplarıyla baş etme konusunda yetersiz kalabilir hatta binlerce kullanıcının aynı anda yalnızca bir bilgisayara bağlanmaya çalışması ise sistemin çökmesine sebebiyet verebilir.
Hizmeti engelleme saldırısı (Denial-of-service attack) kısa adı ile “DDoS” saldırıları bu şekilde yapılır. Merkezi sunucu kaldıramayacağı miktarda kullanıcının verileri ile aynı anda bağlantı kurmaya çalışırken neticesinde sistem geçici bir süre hizmetleri durdurur.
Bu sistemler yalnızca geçici süreli olarak değil, uzun süreli olarak da bu saldırılara maruz kalabilir. Hizmet sunucusuna gerçekleştirilen siber saldırılar neticesinde elde edilen veriler kopyalanabilir ya da değiştirilebilir. Sisteme gerçekleştirilen bu tip saldırılara karşı her zaman bir yedekleme planı bulunsa da bu yedeklemelerin sisteme yüklenmesi biraz zaman alabilir. Bu süre zarfında geçici bir işlem kesintisi yaşanabileceği gibi, son olarak yapılan işlemlerin de silinme ihtimali olabileceği unutulmamalıdır.
Peer To Peer Ağı İle Merkezi Sunucu Arasındaki Fark
Merkezi ağ sunucularının yapısında birçok bilgisayar aynı sunucuya bağlı iken, Peer to peer yapısı ise ağ üzerinde yer alan her kullanıcının birbirine bağlanması ile veri paylaşımı gerçekleştirilmiş olur.
Merkezi olmayan ağ yapılarında, herhangi bir bilgisayara gerçekleştirilen siber saldırı veya yaşanılan teknik sorun kullanılan verilerin zarar görmesine sebebiyet verebilir. Fakat yine de kullanılan ağ çoğunluğu sebebiyle bu veriler data da saklanmaya devam eder.